1- مقدمه
برای داشتن جامعه ای سالم و موفق ومهر ورز باید ابتدا نظری به مدارس انداخته و این بارز ومبین است که بعد از خانواده تربیت کننده افراد یک جامعه آموزش وپرورش است وحتی بعضی مواقع مفید تر و موثر تر از خانواده اثر گذار می باشد چنانچه نظری به کلمه گفته شده داشته باشیم (( آموزش و پرورش )) می بینیم که مکمل و کامل کننده آموزش ، پرورش می باشد و خود کلمه آموزش تعلیم هر چیزی می باشد درس ، اخلاق ، رفتار ، اعمال پرورش و....پس پرورش نه فقط در خود کلمه بلکه درآموزش نیز نهفته شده است
2- نگرشی براین شغل
یک معلم باید آنقدر مهارت در کارش داشته باشد تا هیچ زمان در حین تدریس با مشکلات روبرو نشود و هنرمندانه نه فقط به کار تدریس بلکه همزمان به کار تعلیم و تربیت ، سازندگی روح وفکر دانش آموز بپردازد آن زمان است که موفقیت واقعی را ایجاد می کند ولی اگر توانایی اجرا نداشته باشد حتی اگر از بهترین روش های تدریس که هر روز دچار تحول و تغییرات گوناگون می شوند آگاه باشد ، چاره ساز دانش آموز وکلاس وجامعه نخواهد بود ، حتی طرح درس هایی که یک معلم باید داشته باشد ، اگر بهترین شیوه وروش ومکتوب به همراه خود داشته باشد مو ثر واقع نمی شود .
3-چگونگی عملکرد :
یک معلم باید برای انتخاب این شغل در خود انگیزه داشته باشد ، زیرا در روز با افرادی روبرو خواهد شد که از نظر خانوادگی ، اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی ، روحی وروانی با هم متفاوتند و حتی بدون انگیزه ویا حتی کوچکترین علاقه ای پا به عرصه مدرسه می گذارند و فرار از منزل یا طرد شده از خانه به مدرسه می آیند و عده ای دیگر یا هدف ندارند یا اگر دارند خود نمی دانند چه هدفی باید داشته باشند سعی در این دارند که معلم خود را الگو قرار دهند با تقلید کردن از گفتار ، عقاید ، روش ، رفتار ، اعمال وحتی خصوصیات دیگر ...... برای آینده خود استفاده کرده آینده خود را بر اساس آن سازد هدف را در او بیابد ، هستند دانش آموزانی که با کوچکترین بر خورد و یا رفتار معلم خود سر نوشت و آینده خود را تغییر داده و می سازند چنانچه آن رفتار در شخصیت او اثر و نفوذ می کند بطوریکه هیچ چیز نمی تواند آن را خنثی کند ( انتخاب شغل ، راه و روش زندگی ....) .
4- چگونه بودن :
یک دبیر برای موفقیت مفید و سود بخش باید هنگام ورود به کلاس قلبا و وجودا با نام خداو ورضای خدا وارد شود و آن مکان مقدس را همردیف مسجد یا عبادتگاه بداند (( در گذشته بطور کلی تعلیم و تربیت در دنیا بیشتر در مساجد و عبادتگاه صورت می گرفت و موفقیت نیز به همراه داشته ))
و بداند که هر عمل ورفتار او از طرف دانش آموزان عکس العملی را در پی خواهد داشت و ریشه دار و........که سر نوشت و آینده او وجامعه را خواهد شناخت و بداند که با اخلاق و رفتار خود ((که متاسفانه عده ای سعی در تهذیب خود ندارند حداقل در مدارس )) می تواند دانش آموزی را از منجلاب بدبختی نجات دهد و یا بر عکس به منجلاب بدبختی بکشاند .
5- آشنایی با روش کار :
دانش آموزان باید قبل از شروع درس کاملا با روش تدریس و خصوصیات رفتاری و خواسته معلم از او در مورد درس و کلاس و هدف او در تمام موارد درس واخلاقی و غیره .... در طی سال تحصیلی آشنا شود و اینکه دلیل واهداف از آمدن خود را به مدرسه و کلاس و چرا به مدرسه می آیند و چه هدفی دارند و ..... بصورت پرسش وپاسخ وواضح آگاه شوند و در اولین جلسه وبدون مقدمه شروع به درس نکند آنهم بدون مقدمه و در جلسه اول و اگر نیاز باشد در جلسه دوم اهداف را با بحث و گفتگو مشخص کنند و مطالب لازم و ضروری را بیان کنند و هدف از رفتار هایی که در مقابل هر عمل دانش آموز خواهد داشت و چگونگی کار و حتی اینکه در کار خود قاطعانه خواهد بود و نظم و مقررات لازم و ضروری بر قرار خواهد بود ولی در زنگ تفریح همچنان دوست و خواهر یا برادری با محبت در کنار آنها خواهد بود و حتی حاضر به حل مشکلات دانش آموزان تا آنجایی که در اختیار و توان او خواهد بود انجام خواهد داد (که رفع مشکلات خود می توان راه گشای یاد گیری بهترباشد )
6- وارد و خارج شدن :
چنانچه فرصتی پیش بیاید بهتر است قبل از دانش آموزان و یا حتی همگام با آنها وارد کلاس شده در آخر کلاس بنشینید بدون اینکه دانش آموزان متوجه شوند با رفتارهای طبیعی و واقعی دانش آموزان آشنا شده و می توان به کمک همان رفتار ها در پیشرفت درسی ، رفتاری واخلاقی به آنها کمک کند و اثرات نیکویی در دانش آموزان ایجاد کند .
در پایان کلاس قبل از دانش آموزان از کلاس خارج نشود همگام یا دیر تر از دانش آموزان ، از کلاس خارج شود ، و با یکی از دانش آموزان بطور عادی و طبیعی مشغول صحبتهای لازم شود و بطور غیر مستقیم رفتارهای دیگران را در همان حال زیر نظر داشته باشد و از رفتار های آنها در حالت عادی استفاده کرده برای هدایت و راهنمایی و همچنین برای بر طرف کردن عیوب وایرادات درسی و اخلاقی .
7- نحوه بر خورد :
چون تمام دانش آموزان از یک نوع شخصیت بر خوردار نیستند بر خورد با آنها باید بر اساس شخصیت ، فرهنگ ، چگونگی زندگی ، آگاهی اجتماعی و خانوادگی که دارند باشد و سعی کند با هر کدام آن طورکه لازم است رفتار کند و حتی این عمل دبیر باعث اعتماد و ....بیشتر در دانش آموزان خواهد شد چنانچه مشکلاتی درسی یا ناهنجاریهای رفتاری وشخصیتی در وجود دانش آموزانی که بدون هدف به مدرسه می آیند وجود داشته باشد ، این چنین دانش آموزان دارای مشکلات ونا هنجاریهای فراوان هستند و در هر مکانی قرار بگیرند درد سر ساز خواهند بود ، چنین افرادی حتی ممکن است برای تخلیه خود از آن مشکلات و ناهنجاریها و اشباع فشارهای روحی وروانی به هر شکلی سعی در اخلال کلاس کار دبیر اذیت و آزار هر فردی که با او روبرو می شود داشته باشد فرقی ندارد که چه شخصی است و ...مخصوصا اگر نقطه ضعفی از فرد مقابل یا دیگر افراد پیدا کند برای بهتر شدن این چنین دانش آموزان نباید با تندی و عجولانه قضاوت و کاری انجام داد و فورا آنها را از کلاس اخراج یا به دفتر مدرسه فرستاد.
8- چگونگی استفاده از مطالب :
با استفاده از مطالب در حین تدریس فرقی نمی کند که مطلب مربوط به کدام درس است می توان از هر مطلبی استفاده و با مثالهایی که با مطالب درسی تشابه دارد غیر مستقیم فهماند که چنین رفتارهایی چه اثرات زیانباری به همراه خواهد داشت این کار بر روی خصایص اثر نیکو خواهد داشت ، بطوریکه او متوجه نشود که فردی خاص را در نظر گرفته و هدف او یا شخص خاصی می باشد زیرا ممکن است به لجاجت بر خیزد .
9- ارتباط :
وقتی معلم در دانش آموز انگیزه ، هدف و علاقه به درس را ایجاد کند به او علاقمند می شود و می تواند با او به راحتی ارتباط بر قرار کند و حتی در حادترین مسائل و مشکلاتی که در زندگی دارد و توانایی گفتن آنها را ندارد برای رفع آنها سعی کند بوسیله همان دبیر و کمک از او به بر طرف کردن و حل آنها کوشش کند و اعتراف به بعضی از اعمال و رفتارهای نا درست خود کند و تقاضا کمک و یاری برای رفع آنها داشته باشد و راه حلهایی از ایشان بخواهد برای رفع مشکلات ریشه دار که خود مسبب آنها بوده و معترف به آنها که البته نباید او را تنها گذاشت باید تا آنجا که توان است برای رفع آن ناهنجاریها بتواند بایاری خداوند و صبر و حوصله و شکیبایی و راه حلهای مناسب در زمانها مناسب (زنگ تفریح)همچون یک دوست در کنار او بوده و به درد دل او گوش کند و با راهنمایی هایی که در وجود او اثر بخش می باشد او را یاری دهد چنانچه مطالب گفتنی زیاد باشد و زمان کم می شود و فرصت زیادی نیست از او بخواهد قبل از شروع به صحبت با او تمام حرفهایش را بر روی کاغذ بنویسد تا بتواند با خواندن آن از وقت کم زنگ تفریح و استراحت بهترین استفاده را بکند البته چون دانش آموز با اطمینان کامل و اعتماد به او روی آورده باید مطالب بیان نشود و با او طوری صحبت شود که اثرات ریشه دار باشد نه اینکه بعد از مدتی آن اثر خنثی شود .
10-افراد نا آرام :
دانش آموزانی هستند که اعمال و سخنانی نادرست برایشان عادی و طبیعی است و فرقی نمی کند که طرف مقابل او چه کسی است و چگونه باید رفتار کند و چه کلماتی را بیان کند (پدر ، مادر ، مدیر مدرسه ، یامعاون ویا دبیر و ...)البته مقصر نیستند بلکه بعلت فقر فرهنگی ، اجتماعی ، مادی ، خانوادگی و.... می باشد که خود در آنها از کودکی دخیل نبوده و در ارتباط با چنین افرادی باید طوری رفتار کرد که بدانند مقصر نیستند و به راحتی می تواند تغییر خصوصیات رفتاری بدهند ، پس ابتدا باید آگاهی های لازم را داده تا بتوانند رفتارشان را تغییر دهند و این نیز کافی نیست زیرا خانواده های آنها آگاهی درست ندارند و لازم است که نه فقط این آگاهی ها را به آنها داد بلکه خانواده هایشان را نیز آگاه کرده تا اثرات آن نیز در خانه پایدار باشد و حتی مشکلات رفتاری و شخصیتی او بر طرف شود و دانش آموز احساس امنیت و راحتی خاصی به او دست بدهد و بداند که در محیط مدرسه جایگاه دارد و به او بها داده می شود هدف پیدا می کند با کمال میل برای ساختن آینده و شخصیت بهتر برای فردای خود سراپا گوش شده وبا علاقه شدید و انگیزه به تلاش و یادگیری درس می پردازد، آن زمان است که روش های تدریس یک دبیر موثر خواهد بود در غیر این صورت هر چه تلاش کند بی اثر خواهد بود و بازده کاری پایین خواهد بود .
11- ارزشیابی :
یکی از عاملهایی که باعث می شود فردی در جامعه دست به اعمال نا مشروع یا نادرست بزند مانند تقلب ، کم کاری و خیلی کار های خلاف دیگر و راه درست ، یا کار درست را انتخاب نکند و یا عکس ان را ، بر می گردد به دوران تحصیلی او و نحوه رفتاری که هنگام بر گزاری امتحانات داشته و اینکه آگاهی کافی از اهداف اصلی امتحان گرفتن را نداشته و فقط هنگام بر گزاری به بدست آوردن نمره بالاتر یا قبولی فکر می کرده و همان دلیل باعث شده که برای بدست آوردن نمره دست به هر عملی مانند تقلب و غیره بزند و از روشهای مختلفی استفاده کند تا مراقبین مطلع نشوند و به این کار آنقدر ادامه داده تا اینکه مهارت کامل بدست آورده و زمانی که وارد اجتماع می شود با ترفند های بهتر و متفاوت تری به کار خود ادامه می دهد ، حتی چنین افرادی اگر صاحب شرکت ، کارخانه ویا تولید کننده ای شوند دست به هر کاری می زنند ساخت وسایل تقلبی و غیره ، پس برای اینکه جامعه دچار چنین معضل هایی نشود باید در مدارس شیوه هایی به کار گرفته شود تا افرادی را که به جامعه تحویل می دهند باعث بهتر شدن جامعه شوند نه اینکه مشکل آفرین .
چنانچه فردی بداند اهداف امتحان فقط کسب نمره نیست و با اهداف اصلی آگاه شود و موضوع امتحان تفهیم و باز شود حتی اگر مراقبین در هنگام بر گزاری امتحان حضور نداشته باشند از او خطایی سر نخواهد زد .
12- فعالیت :
متاسفانه در جامعه و ادارات ، افراد جامعه از 8 ساعت کار روزانه که باید 8 ساعت کار مفید باشد عده ای حتی در روز 1 ساعت کار مفید انجام نمی دهند علل آن نیز نتیجه بخش دوران تحصیلی او باشد ، و دقایق آخر زنگ (10 الی 15 دقیقه آخر ) متاسفانه در اکثریت مدارس عادت شده انتظار زنگ را می کشند ، بنابراین کتابها بر داشته و شروع به صحبت های بیهوده می شود ، و کم کم عادت دانش آموز شده و یادگیری ناددرست سپس چنین افرادی وقتی وارد جامعه شد و به کار مشغول شوند چگونه می شود انتظار داشت که در روز 8 ساعت کار مفید داشته باشد او در دوران تحصیلی ، آموزش بی نظمی ، بی برنامه گی ، بی هدفی ، و از زیر کار در دفتن و ....آموخته و اثر منفی آن همیشه به همراه خود دارد .
ولی اگر بدانند که وقت طلاست و ارزش دارد هر ثانیه که بگذرد باید مفید باشد ، و زمان بر نمی گردد و باید فعالیت داشته باشد تا آینده ای موفق نصیبش شود ، این کار باعث عادت و شخصیت سازی او خواهد شد ، چنانچه برای هر ثانیه ارزش قائل شود بنابراین فردی خواهد شد که در تمام روز کار مفید خواهد کرد و 8 ساعت کار مفید خواهد داشت .
13- قدرت بیان :
در هنگام پاسخ دادن به سئوالات باید سعی کرد به دانش آموزان اجازه دهیم که در جواب دادن آزاد باشند حتی اگر جواب اشتباه می دهند ((سئوالات شفاهی پرسش کلاس )) با این کار اجازه می دهیم که قدرت بیان داشته باشد و ترس از مورد تمسخر قرار گرفتن در او ایجاد نشود .
ابتدا باید اجازه بدهیم کل دانش آموزان جواب دهند خواه صحیح یا غلط البته مقداری شلوغی در کلاس ایجاد می شود ولی باید حوصله داشت زیرا اثری بسیار مفید دارد هم در یاد گیری درس و هم در آینده او حتی دانش آموز خجالتی و منزوی خود به خود عادت به حواب دادن می کنند و با شوق و علاقه به پاسخ سئوالات می پردازند دانش آمورانی که قدرت بیان ، حتی لکنت زبان و یا شهامت بیان ندارند جذب شده و ترس از اشتباه را نداشته و با اعتماد به نفس جذب گفتن می شوند وبه سطح بالاتر رشد کرده با این کار افراد توانایی گفتن بیان پیدا می کنند و همیشه باید فرصت کافی برای جواب دادن داده شود تا آنهایی که اعتماد به نفس ، قدرت بیان ندارند یا شرم و.... ترس از اشتباه گفت و مورد تمسخر قرار گرفتن دیگران را دارند از بین برود .
14- تشویق و تنبیه :
یکی از عواملی که می تواند انسان را به رشد وتکامل که در زندگی خصوصی و اجتماعی لازم است برساند تشویق وتنبیه است که می توان گفت بسیار مفید ، موثر و اثر گذار می باشد ، البته باید درست بجا و به موقع باشد همانطور که خداوند متعال نیز برای بندگانش تشویق و تنبیه (بهشت وجهنم) را قرار داده باید همیشه به همراه افراد باشد تا فرد بتواند راه متعالی را در پیش بگیرد . پس از خانواده اثرش از مدارس شروع می شود ، رشد ، یادگیری درسی، رفتاری ، اخلاقی ، شخصیتی ، اجتماعی و .... است .